Kunsthal Rotterdam – duurzame liftrenovatie

Voor de Kunsthal Rotterdam hebben we 2022 in een voorbereidende verkenning een uitgebreide analyse gemaakt voor alle vervoersvraagstukken voor de gebruikers van het gebouw en de liften. De uitdaging voor groot onderhoud is het continue bedrijf. Zeven dagen in de week wordt er gebruik gemaakt van het gebouw. Het hele jaar door. Iedere ingreep in de logistiek van de liften betekent overlast voor de gebruikers. Groot onderhoud was echt wel nodig na 30 jaar exploitatie met nog originele besturingen en dergelijke. De focus moet dan ook liggen op: hoe kunnen we organiseren dat met een goede doordachte planning de overlast geminimaliseerd wordt en de primaire doelen, het verhogen van capaciteit en betrouwbaarheid worden bereikt?

In de afgelopen jaren hebben de eigenaar Gemeente Rotterdam, Eneco als overkoepelende onderhoudsorganisatie en de Kunsthal als gebruiker veelvuldig informatie ingewonnen om tot keuzes te komen. Dit leidde tot hoofdbrekens van alle belanghebbenden. Daar waar de focus op energievraagstukken ligt werd energieverbruik vaak verwisseld met duurzaamheid. De technische mogelijkheden om goed om te gaan met keuzes uit het verleden zijn de laatste jaren steeds beter ontwikkeld. De destijds toegepaste conventionele hydraulische systemen zijn vandaag de dag met de mogelijkheden goed te verbeteren. In deze situatie hebben we alle mogelijkheden naast elkaar gezet en gekeken naar de verschillen van exploitatie per oplossing. De ervaring leert dat in veel gevallen men in een tunnelvisie belandt. Bij duurzaamheid denkt men vaak dat hydraulisch aangedreven liften per definitie vervangen moeten worden door tractieliften. Compleet vervangen betekent dat. Alle constructies en materialen die nog goed en lang bruikbaar zijn worden dan verwijderd. Ook het theoretische gebruik van stellingen uit de NEN-norm 2767 over condities van installatie-onderdelen is ook bij dit project een niet dienende leidraad geweest. Het gebruik van die norm vergt praktische deskundigheid en inzicht op het specifieke onderdeel liften. De theoretische benadering leidt tot tunnelvisie. 

Compleet vervangen van liften in deze en in vele situaties, vanwege de drang naar goed omgaan met de grondstoffen die we uit de planeet halen, is in veel gevallen niet duurzaam. Dan moeten er andere redenen zijn om een nieuwe lift te installeren. Bijna alle liften die in de loop der jaren uitgevoerd zijn met hydraulische aandrijvingen vergen bouwkundige ingrepen als deze compleet worden vervangen door elektrische tractieliften. Duurzaam wordt het wanneer er zaken van hardware die goed zijn behouden kunnen blijven en met extra aandacht te verbeteren vallen. Het blindvaren om primair minder energie te verbruiken bij het gebruik van een installatie, dat een fractie is van de totale energie die nodig is om dat te bereiken, komt veelvuldig voor. Vaak gedreven vanwege bepaalde belangen of door onwetendheid van de praktijk en de mogelijkheden van oplossingen.

In de situatie bij de Kunsthal is er nu een bewuste keuze gemaakt op welke wijze er een renovatie en modernisering aan met name de aandrijvingen en besturingen konden worden doorgevoerd. Er was een vervoercapaciteitsvraagstuk bij één van de liften. Die vervoerscapaciteit is door slimme oplossingen met een flinke stap vergroot. De markt van toeleveranciers in de liftenwereld is de laatste jaren ook steeds meer aan het voortborduren met productontwikkelingen waarbij behouden kan worden wat goed is. De theoretische benaderingen van installaties die een bepaalde leeftijd hebben bereikt klakkeloos vanwege leeftijd dan maar te vervangen is niet meer van deze tijd. Dat is het nog nooit geweest overigens, maar zoals gezegd: de toeleveranciersmarkt blijft hierin ontwikkelen en biedt steeds meer oplossingen. 

Als eigenaar is het een uitdaging hoe om te gaan met liften als ze op leeftijd zijn. Vaak is de gedachte dat er dan maar een nieuwe lift moet komen. Want dat zijn we gewend met andere aankopen als persoon. Liften worden vaak vergeleken met auto’s of tv’s. Is de techniek verbeterd en is het apparaat ouder, dan vervangen we dat toch gewoon? Een auto wordt dan gewoon ingeruild en krijgt na verloop van tijd ook nog in een ander land een volgend leven waar men geen problemen heeft met een defecte airco of allerlei snufjes. Omdat wij moderne techniek leuk vinden willen we nieuw. Tv’s en telefoons worden tegenwoordig dan net als liften die niet meer zo ‘modern’ lijken weggegooid. Veel wordt er wel gerecycled maar het hele recycle-proces kost ook het nodige aan energie.

Eind juni 2023 hebben we bij de opleveringen van de werkzaamheden mogen constateren dat het zorgvuldig gekozen liftbedrijf, Liftcentraal, op nette, adequate en goede nagekomen afspraken het consortium heeft geleverd waarom is gevraagd. Dit leidde tot veel minder kopzorgen bij de belanghebbenden hoe er met het continubedrijf van de Kunsthal moest worden omgegaan en leidt tot een lagere footprint met gemeenschapsgeld, en tevreden gebruikers.

Dank aan alle belanghebbenden in dit proces en het vertrouwen dat we mochten genieten in het:

• analyseren van de vraagstukken, 
• vergelijken van oplossingen, 
• begeleiden naar een doordachte keuze, 
• voorbereiden van plannen maken, 
• vinden van het juiste liftbedrijf, 
• projectmanagement van de uitvoering en opleveringen,

zodat we tot een goed eindresultaat zijn gekomen. Denk Duurzaam, denk aan de footprint van je denken.