Vanmorgen zag ik dat er gisteren 23 september 2020 in de media aandacht is geweest voor een onderzoek door de UVA inzake ventilatie in liften. Er is een persbericht uitgegaan vanuit de UVA op 23 september over een onderzoek en dat er is gepubliceerd over ziekenhuis liften op het platform van Indoor Air op 23 september. Op dezelfde dag gisteren was er ook direct een uitzending van EenVandaag waarin een interview bij een liftproducent werd gedaan. Dat ging over het feit dat die producent een speciale ventilator met ionisator heeft ‘ontwikkeld’. De kosten om zo’n ventilator toe te passen zijn tussen de € 5.000,- en € 7.000,- per lift.
Via meerdere kanten kregen we bij ons bureau de vragen wat onze klanten, lifteigenaren met deze informatie moeten doen. We worden vaker gevraagd om over beleidsmatige keuzes te adviseren. Dit is iets waar ik me al sinds het bestaan van het bureau Péron Liftadvies mee bezig houdt. Hoe kan je als lifteigenaar nu weten wat je moet doen als branches van alles aan angstaanjagende informatie de wereld in sturen? Al dan niet gestuurd of beïnvloed door de media of wetgeving.
In eerste instantie begint het bij mij met boerenverstand aan te zetten, in de helikopter te stappen en te kijken waar alle informatie vandaan komt. De gelijktijdigheid van de informatie die op één dag samenkomt kan opmerkelijk worden genoemd. Dat geeft me te denken.
Een van de andere eerste gedachte die bij mij boven komt is dat de gedrevenheid van de grote multinationals die er de laatste tijd zo mee bezig zijn, groot is. De Big Five zoals die door EenVandaag worden genoemd in het online artikel over de uitzending, zouden de aanwezige 100.000 liften in Nederland onderhouden. Dit is niet juist. Zij doen dit hooguit voor zo’n tachtig procent en waarschijnlijk nog wel minder. Ik heb de harde cijfers hierover niet paraat. De rest wordt door een heel aantal andere goede en ook enkele iets minder goede onderhoudsbedrijven onderhouden. En van die 100.000 liften zijn een deel voorzien van ventilatoren die al voor luchtverversing in de cabine zorgen. Het onderzoek van de UVA richtte zich op liften in ziekenhuizen. In het gepubliceerde onderzoek op het Engelstalige platform ISIAQ, the International Society of Indoor Air Quality and Climate wordt dat iets duidelijker. Het gaat over de norm hoe vaak de luchtinhoud van een ziekenhuislift ververst zou moeten worden omdat dit gerelateerd wordt aan andere ruimten in ziekenhuizen. Ook het toepassen van filters in die ventilatoren zijn daar wellicht van groter belang dan in woongebouwen.
Het onderzoek van UVA
Bij het lezen van het persbericht van het onderzoek, dat bij slechts enkele liften heeft plaatsgevonden, rijzen direct talloze vragen. Er wordt in beperkte mate omschreven hoe men het onderzoek heeft gedaan. De uitzending in EenVandaag gaf daarbij nog meer te denken. Dat een natuurkundige adviseert over gezondheidsmaatregelen die dan eigenlijk in alle liften zouden moeten worden doorgevoerd is bijzonder. Dit is mij te kort door de bocht. Het roept voor mij veel vragen op. Die ik wel durf te benoemen zonder bang te zijn dat ik kant kies of polariseer wat de laatste tijd nogal normaal schijnt te zijn. Dat je ergens voor of tegen moet zijn. Ik wil niet zomaar ergens voor of tegen zijn. Ik kies graag mijn eigen weg. Op alle onderstaande vragen zou ik graag een antwoord hebben geformuleerd om een goed advies te kunnen geven aan onze klanten. Dat zal niet lukken maar ik zal toch een advies ‘moeten’ geven. Dat staat onderaan. Het is tot stand gekomen door eerste deze vragen te stellen:
Simulatie test
- Zijn de omstandigheden als met normaal gebruik gesimuleerd of is er in de gebruikspraktijk getest met in- en uitstappende gebruikers?
- Zijn de liften in de test in het betreffende gebouw, een ziekenhuis wel relevant voor die 100.000 liften?
- Hoe zijn de klimatologische omstandigheden die in de ruimten voor de liften en de ventilatiesystemen in de liftschachten uitgevoerd?
- Zijn er gangen voor de lift die niet zijn verbonden met de open buitenlucht?
- Of zijn er voorportalen van de lift via open verbindingen van de verdiepingen ontsloten zoals in vele woongebouwen van meer dan 25 jaar oud?
Mechanische ventilatie in liften
- Is er naast de ventilatieopeningen van de mechanische ventilator ook een goede luchtaanvoer of – afvoer in de cabines?
- Zijn er aanvoer- en afvoergaten in die cabine boven of onderin gesitueerd?
- Zijn er per abuis met een vervanging van een liftinterieur ventilatiegaten dichtgemaakt zodat er geen luchtstroming ontstaat zodra de lift in de beweging is gekomen?
- Moet een ventilator nu blazen of zuigen?
- Is de ventilator dan juist bedoeld voor als de lift stil staat met gesloten deuren?
- Hoeveel luchtverplaatsing vindt er plaats in de liftcabine zodra de deuren open gaan en er mensen in of uitstappen?
UVA adviseert over gezondheid
- Is het advies dat de UVA dan geeft überhaupt wel van toepassing voor alle liften in Nederland?
- Of is het advies dat de UVA doet alleen voor het onderzoek gerelateerde liften van toepassing?
- Waarom kiest het RIVM er voor om hierover geen advies uit te brengen?
- Zijn de hoeveelheid partikels in de gesimuleerde hoest aerosolen van dusdanige hoeveelheid dat er een aanmerkelijke kans op een besmetting tot gevolg kan hebben, alsof het een echt hoestende persoon is?
- Is er vastgesteld dat als iemand die hoest het daadwerkelijke Covid-19 virus uitademt en het overdraagbaar is en iemand anders daarmee daadwerkelijk kan besmetten?
- Hoeveel mensen hoesten er normaliter na de zomer en hebben een gewone verkoudheidsvirus waarvan men bang is dat het toch Covid19 kan zijn?
- Hoeveel mensen zijn er daadwerkelijk besmettelijk op basis van een medische test? En dan niet een oorzakelijk vermoeden?
Geschikte mondkapjes dragen in de lift is misschien ook wel discutabel. Dat advies is niet van het RIVM of overheid dus de waarde daarvan zie ik nog niet als relevant.
Kortom het is een onderzoek dat naar mijn idee zeker niet voor iedere situatie voor lifteigenaren van dusdanige waarde kan worden beschouwd. Het is daarom niet logisch dat je dan maar klakkeloos gaat investeren in speciale nieuwe extra ventilatiesystemen. Het zou wel een mooie omzetgenerator zijn als iedere lifteigenaar een ventilator van € 5.000,- tot € 7.000,- zou willen hebben. Toch? Reken even mee, € 5.000,- per lift en aangenomen dat eigenaren die interesse krijgen van hooguit 50.000 liften overgaan tot aanschaf is € 250 miljoen. En dan heb ik het nu alleen maar over Nederland. Dat zou nog eens een mooie impuls zijn voor de economie van de liftindustrie. Een deel van de industrie heeft die omzet nu misschien nodig maar een groot deel zit er niet op te wachten. Vele bedrijven hebben nu al een lange levertijd voor het uitvoeren van reparaties en renovaties. Dat houdt in dat als het al zinvol zou zijn en men zou willen investeren er al gauw een levertijd ontstaat van zo’n 16 tot 20 weken? Dan weet ik nog niet eens of die ventilatoren überhaupt wel met dergelijke aantallen leverbaar zijn. Dan is het februari 2021 en dan zijn we met die maatregel mogelijk al sowieso te laat. Daar hebben we op de korte termijn dus eigenlijk al niets aan.
Waarom dan nu zo’n drukte maken om extra ventilatie in de liften aan te brengen? Nu niet doen zou ik zeggen. Volg boerenverstand en RIVM richtlijnen. In treinen en ander OV voorzieningen zijn mondkapjes aangeraden cq. verplicht. Als je ervan uit zou kunnen gaan dat het gebruik daadwerkelijk invloed zou hebben op de overdraagbaarheid van het Covid-19 virus, dan zouden mensen zelf kunnen overwegen om mondkapjes te dragen in de lift.
Wellicht kunnen ze het onderzoek bij de UVA nog eens overdoen en dan dit met het gebruik van mondkapjes testen of iemand wel of niet die partikels via aerosolen binnenkrijgt. Dat zou voor de korte termijn interessant zijn.
Verder is mijn advies om gezond te blijven denken en niet direct bij het eerste beste publicatie van een onderzoek direct maatregelen in de vorm van investeringen te doen. We willen als individu graag een pilletje of een prikje ergens voor in de hoop dat je dan niet ziek wordt. Dat lijkt met alle andere materialistische dingen ook. Als we ergens een apparaatje op de lift zetten dan komt daar zoveel verbetering van dat de wereld er gezonder van wordt. Dat zou mooi zijn. Toch? Ik ben niet zo van die pleisterplakkerij. Ik hou van innovatie en verbeteringen die daadwerkelijk bijdragen aan verbeteringen. Vele innovaties blijken momenteel te worden verkocht met claims van resultaten die niet haalbaar zijn. Onjuiste argumenten gebruiken om mensen zover te krijgen dat men het maar koopt voor het goede gevoel zonder dat het resultaat gehaald gaat worden noem ik misleiden. Als we het massaal doen of accepteren noem ik dat MVO. Maatschappelijk Verantwoord Oplichten. Ken je mijn boek: MVO – Maatschappelijk Verantwoord Opgelicht? De boodschap daarin past goed in de huidige tijd.
Overwegingen om over te nemen:
- Een goede ventilatie in het gebouw is altijd gezonder, dat wil zeggen met name in nieuwe energiezuinige gebouwen misschien vaker de trap gebruiken dan de lift in de huidige tijd.
- Als een lift parkeert omdat er nergens een oproep is een ‘deur open’ tijd iets langer programmeren dan gebruikelijk.
- Een grote ventilator op een verdieping zetten die bij het openen van een liftdeur direct de lucht in de lift vervangt en gebruikers wijzen op eigen verantwoordelijkheid.
- Geen deuren blokkeren om de deuren open te houden.
- Vanuit liften normen en Bouwbesluit eisen is het parkeren met deuren open al niet toegestaan. Brandwerendheid van deuren die onderdeel vormen van veilige compartimentering met vluchtwegen en dergelijke vormen een groter risico.
- Bij hydraulische liften is parkeren met open deuren per definitie niet toegestaan. De lift kan vrij makkelijk langzaam wegzakken en als er tegelijkertijd een storing ontstaat pompt het systeem niet automatisch meer bij. Dit geeft grotere kans op ernstige ongevallen.
- Normtechnisch zou het mogen met oude liften van ongeveer voor 1992. Echter wanneer die liften, en dat zijn er heel veel, inmiddels zijn uitgerust met een traploze snelheidsgeregelde motor kleven daar ook de nodige risico’s aan.
Resume, een heel lang verhaal over wat nu te doen met die ophef veroorzakende media-aandacht van partijen?
- Navragen of de deur open tijd bij parkeren eenvoudig bij de eerstvolgende onderhoudsbeurt langer ingesteld kan worden met de software van de lift.
- Gebruikers attent maken dat wanneer men in de lift stapt en men overtuigd is dat een mondkapje dragen effectief zou zijn ter voorkoming van besmetting dat men deze draagt bij het gebruik van de lift.
- Gebruikers attent maken dat als men verkouden is en een vermoeden heeft vanwege positieve PCR test besmettelijk te zijn dan gelieve de trap te gebruiken.
Dit moest me toch van het hart. Ook omdat er in liftenland geen goed ander onafhankelijk platform van informatie is voel ik me zo nu en dan genoodzaakt om mijn visie hier te schrijven. Bij deze.
Nog vragen? Over iets anders? Bel direct 0252-225455 of stuur een e-mail naar info@peron.nl
Met vriendelijke groet.
Péron van Stralen
